Κάπνισμα: Ότι πρέπει να ξέρεις μπας και το κόψεις

Η διακοπή του καπνίσματος δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα μόνα καλά νέα είναι ότι πλέον υπάρχει βοήθεια!

«Το κόψιμο του καπνίσματος είναι εύκολο, το έχω κάνει χίλιες φορές» είχε πει κάποτε ο Μαρκ Τουέιν αποτυπώνοντας μια πραγματικότητα: Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν κόψει το κάπνισμα έχουν αποτύχει τουλάχιστον μια φορά στο παρελθόν. Την ίδια πραγματικότητα καταδεικνύουν και ιατρικές μελέτες που δείχνουν ότι μια πρώιμη αποτυχία είναι, ουσιαστικά, μέρος της διαδικασίας διακοπής του καπνίσματος. Ελάχιστοι είναι αυτοί που τα καταφέρνουν με την πρώτη και μην περιμένεις να είσαι ένας από αυτούς.

Γιατί; Γιατί η νικοτίνη, η δραστική ουσία του καπνού είναι εξαιρετικά εθιστική όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη. Όταν καπνίζεις, η νικοτίνη απορροφάται γρήγορα, μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και εισέρχεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας μια ευχάριστη αίσθηση. Η διατήρηση αυτής της ευχάριστης αίσθησης σε κάνει να θέλεις επιπλέον ποσότητες.

Η νικοτίνη, επίσης, δρα κατευναστικά εμποδίζοντας τη ροή πληροφορίας μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Με την πάροδο του χρόνου οι καπνιστές αναπτύσσουν ψυχολογική και σωματική εξάρτηση από τη νικοτίνη που είναι τα βασικά εμπόδια στην φάση αποχής από το κάπνισμα. Συγκεκριμένα, η έλλειψη νικοτίνης προκαλεί σωματικά συμπτώματα στέρησης σε όσους προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα καθώς το σώμα αντιδρά στην απουσία της.

Παράλληλα, ο καπνιστής καλείται να σταματήσει μια συνήθεια που απαιτεί μια μεγάλη αλλαγή στη συμπεριφορά του και αυτό είναι η ψυχολογική εξάρτηση. Τα συμπτώματα της στέρησης περιλαμβάνουν έντονη ανησυχία, κακή διάθεση, εκνευρισμό, αυξημένο αίσθημα πείνας, δυσκοιλιότητα, ήπια ναυτία, αδυναμία συγκέντρωσης, διαταραχές τον ύπνο, καταθλιπτική διάθεση κ.α.

Τα καλά νέα είναι ότι πλέον υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη διακοπή του καπνίσματος. Κάθε προσπάθεια, ωστόσο, απαιτεί την λήψη της απόφαση από τον ίδιο τον καπνιστή και το σαφή προσδιορισμό των ενεργειών που θα κάνει προς αυτή την κατεύθυνση: Επιλογή ημερομηνίας, αναζήτηση ιατρικής υποστήριξης και παρακολούθησης καθώς και αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης από τον οικογενειακό και φιλικό του κύκλο που θα το βοηθήσει να παραμείνει μη καπνιστής μετά τη διακοπή.

Πέρα από την απότομη διακοπή, το γνωστό «μαχαίρι», υπάρχουν η σταδιακή μείωση του καπνίσματος, η χορήγηση σκευασμάτων νικοτίνης και η φαρμακευτική διακοπή του καπνίσματος που χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό. Με τα σκευάσματα νικοτίνης όπως τα αυτοκόλλητα νικοτίνης (patches), οι τσίχλες νικοτίνης, τα ρινικά σπρέι και τα εισπνεόμενα σκευάσματα νικοτίνης ο καπνιστής λαμβάνει μικρές ποσότητες νικοτίνης χωρίς όμως να λαμβάνει τις υπόλοιπες καρκινογόνες ουσίες που περιέχονται στα τσιγάρα. Τα υποκατάστατα νικοτίνης είναι δύο φορές πιο αποτελεσματικά από τις υπόλοιπες μεθόδους υποβοήθησης.

Τα φάρμακα κατά του καπνίσματος είναι κυρίως το αντικαταθλιπτικό βουπροπιόνη (Zyban) και η βαρενικλίνη. Η βουπροπιόνη είναι ένα ήπιο αντικαταθλιπτικό που προκαλεί απέχθεια για το τσιγάρο. Θεωρείται ότι δρα στο κέντρο της απόλαυσης του τσιγάρου στον εγκέφαλο. Η βουπροπιόνη χορηγείται υπό ιατρική παρακολούθηση και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (7-19 εβδομάδες).

Η βαρενικλίνη δεν είναι αντικαταθλιπτικό, θεωρείται πιο αποτελεσματική, έχει λιγότερες παρενέργειες αλλά ο κίνδυνος υποτροπής είναι αυξημένος την περίοδο αμέσως μετά το τέλος της θεραπείας που μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τις 12 εβδομάδες. Δρα στους υποδοχείς της νικοτίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα και έχει την ιδιότητα να ανακουφίζει από την έντονη επιθυμία για νικοτίνη και από τα στερητικά συμπτώματα. Παράλληλα λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας της ψυχολογικής εξάρτησης από τη νικοτίνη, που δημιουργείται μέσω της τελετουργίας του ανάμματος του τσιγάρου. Προγράμματα χορήγησης βαρενικλίνης για διάστημα 12 εβδομάδων φαίνεται να οδηγούν σε ποσοστά διακοπής περίπου 44%. Πιο πρόσφατες μελέτες αναφέρουν μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής όταν η θεραπεία διαρκεί για 24 εβδομάδες.

Όπως γίνεται αντιληπτό δεν είναι υπάρχει μέθοδος πανάκεια και αυτό γιατί κάθε καπνιστής είναι διαφορετική περίπτωση. Παράλληλα, δεν υπάρχουν σαφή στατιστικά για την επιτυχία των διαφόρων μεθόδων αφού τα διάφορα προγράμματα προσδιορίζουν την επιτυχία με διαφορετικό τρόπο. Σε γενικές γραμμές ωστόσο, μόνο το 4 έως 7% των ανθρώπων μπορούν να κόψουν το κάπνισμα χωρίς φαρμακευτική αγωγή ή άλλη υποστήριξη. Έρευνες σε ιατρικά περιοδικά δείχνουν ότι το 25 έως 33% των καπνιστών μπορούν να μείνουν καθαροί για πάνω από 6 μήνες. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι κάποια φάρμακα δουλεύουν καλύτερα σε συνδυασμό με κάποια άλλα.

Τι μπορείς να κάνεις εσύ; Πώς μπορείτε να κόψεις το κάπνισμα, ειδικά αν έχεις αποτύχει επανειλημμένα στο παρελθόν; Αν είσαι αποφασισμένος μπορείς να επικοινωνήσεις με κάποιο από τα Ιατρεία Διακοπής του Καπνίσματος και να ζητήσετε τη βοήθεια τους . Εκεί θα μπορέσετε να λάβεις τις κατάλληλες συστάσεις από γιατρούς και να προχωρήσεις σε κάποιο πρόγραμμα να έχεις όλη την ψυχολογική ή φαρμακευτική υποστήριξη. Για να επικοινωνήσεις με κάποιο Ιατρείο μπορείς να κάνεις κλικ εδώ ή να καλέσεις στο τηλέφωνο 8008018080 για να κλείσεις ραντεβού.

Πηγή