Οι φωτογραφίες που προσπάθησαν να αλλάξουν την ιστορία

Αν μια εικόνα λέει χίλιες λέξεις, τότε καθίσταται μάλλον προφανές γιατί το Photoshop έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο ισχυρά όπλα χειραγώγησης μιας φωτογραφίας και του μηνύματος που επιχειρεί να προωθήσει.

Ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει την ως δια μαγείας εξαφάνιση των ελιών στο πρόσωπο του πρώην πρωθυπουργού της χώρας κ. Κώστα Σημίτη σε προεκλογική αφίσα του 2000, λες και τα εξωτερικά χαρακτηριστικά καθορίζουν τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου;

Πολύ πριν την πρώτη κυκλοφορία του Photoshop, η παραποίηση εικόνων, (γνωστή και ως fauxtography), αποτελούσε διαδομένη πρακτική για εμπορικούς ή πολιτικούς λόγους. Κι ενώ κάποιοι φωτογράφοι παραποιούσαν την απτή απεικόνιση του φωτογραφικού φακού για να πετύχουν το ιδανικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, άλλοι ακολουθούσαν τη συγκεκριμένη πρακτική ως μέσο παραπλάνησης, προπαγάνδας και πολιτικού κέρδους, λίγες δεκαετίες μόνο μετά την πρώτη φωτογραφία της "camera obscura" από τον Niepce το 1814.

Με αφορμή τα 20 χρόνια από την κυκλοφορία, ίσως του πιο γνωστού εργαλείου κάθε φωτογράφου και web designer στις 10 Φεβρουαρίου 2010, ας κάνουμε μια μικρή αναδρομή στις πιο διάσημες φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν ως όπλα εναντίον της αλήθειας, σχεδόν απ’ την αρχή της ιστορίας της φωτογραφίας.

1860 - Το κεφάλι του αμερικανού προέδρου Abraham Lincoln στο σώμα του πολιτικού John Calhoun

1865 – Οι στρατηγοί του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο στρατηγός Francis Blair στην άκρη δεξιά προστέθηκε αργότερα

1920 – Που πήγε ο Τρότσκυ; Μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες της ρωσικής επανάστασης παρουσιάζει τον Λένιν να εμψυχώνει τον κόκκινο στρατό πριν αναχωρήσει για το πολωνικό μέτωπο. Όμως, όταν λίγα χρόνια μετά ο Στάλιν θεώρησε τον Τρότσκι και τον Καμένεφ εχθρούς του λαού, διέταξε οι μορφές τους να διαγραφούν από τα δεξιά της εξέδρας, όπως και κάθε αναφορά της συνεισφοράς τους στην επανάσταση

1930 – Ο Στάλιν συνήθιζε να αφαιρεί από τις φωτογραφίες όσους δεν έχαιραν πλέον της εκτίμησης του, όπως ο Κομισάριος στα δεξιά

1936 – Ανάλογη πρακτική με τον Στάλιν ακολούθησε και ο Mao Tse Tung, όπως με τον Po Ku στα αριστερά

1937 – Ανάλογα έπραξε και ο Χίτλερ όταν για άγνωστο λόγο διέταξε να αφαιρεθεί από τη φωτογραφία στα δεξιά του ο Goebbels

1942 – Η «ηρωική» πόζα του Μουσολίνι δε θα μπορούσε να είναι τόσο ηρωική με τον ιπποκόμο να του κρατάει το άλογο

1945 – Σοβιετικοί στρατιώτες υψώνουν τη σημαία της ΕΣΣΔ στην κορυφή του Reichstag. Ο στρατιώτης που στηρίζει τον σημαιοφόρο φορά ένα ρολόι σε κάθε χέρι, κρίθηκε ως δείγμα πλιάτσικου και η φωτογραφία υπέστη τεχνική επεξεργασία ώστε να φαίνεται μόνο ένα

1970 - Η φωτογραφία της Mary Ann Vecchio πάνω από το σώμα του νεκρού φοιτητή Jeffrey Miller στο Kent State University, όταν η αμερικανική εθνοφρουρά άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών, σκοτώνοντας 4 και τραυματίζοντας 1, κέρδισε το βραβείο Pulitzer. Όταν όμως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό LIFE ο πάσσαλος πίσω από την Vecchio αφαιρέθηκε

1984 – Όταν ο Paul Mccartney ανακάλυψε ότι με την επανακυκλοφορία του δίσκου των Beatles είχε κόψει το τσιγάρο

1994 – Η φωτογραφία του OJ Simpson από την αστυνομία λίγο μετά τη σύλληψη του παραποιήθηκε από το περιοδικό Time για να φαίνεται πιο άγριος και μαυριδερός

1997 – Μετά το θάνατο 58 τουριστών σε τρομοκρατική επίθεση στο Luxor της Αιγύπτου, η σουηδική εφημερίδα Blick παραποίησε το νερό στο έδαφος ώστε να μοιάζει με αίμα

2001 - Φωτογραφία τουρίστα στους Δίδυμους Πύργους, δευτερόλεπτα πριν την επίθεση της 11ης Σεπτέμβρη, που έκανε το γύρο του internet

2001 – Άλλη μια «ιστορική» φωτογραφία που έκανε το γύρο του ίντερνετ, χωρίς όμως να βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα

2003 – Ο συνδυασμός δύο διαφορετικών φωτογραφιών, ενός βρετανού στρατιώτη καθώς γνέφει σε ιρακινούς αμάχους να πέσουν κάτω, με στόχο τη δραματικότητα της σκηνής, κόστισε στον φωτογράφο των Los Angeles Times τη δουλειά του

2004 – Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του γερουσιαστή John Kerry για την υποψηφιότητα του κόμματος των Δημοκρατικών, η Jane Fonda σε φωτογραφία του 1972 συνάντησε τον υποψήφιο σε φωτογραφία του 1971

2004 – Πολιτική προπαγάνδα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του George W. Bush

2004 - Η φωτογραφία η οποία έκανε το γύρο του διαδικτυακού κόσμου δείχνει στην πραγματικότητα δύο μικρούς ιρακινούς να κρατάνε χαρτόνι στο οποίο αναγράφεται «Καλώς Ήρθατε Πεζοναύτες» και όχι «Ο στρατιώτης Boudreaux σκότωσε τον πατέρα μου και βίασε την αδερφή μου» όπως διαδόθηκε ευρέως, (σύμφωνα πάντα με τη μαρτυρία του ίδιου του στρατιώτη)

2006 – Οι πυκνοί καπνοί πάνω από την πρωτεύουσα του Λιβάνου κατά τη διάρκεια ισραηλινής αεροπορικής επιδρομής τονίστηκαν με ιδιαίτερα πρόχειρο τρόπο, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters που ζήτησε συγγνώμη και την απέσυρε από την ιστοσελίδα του

2007 - Όταν το στήθος της Emma Watson μεγάλωσε ως δια μαγείας σε διαφημιστική αφίσα της αμερικανικής αλυσίδας σινεμά IMAX, με αποτέλεσμα να αποκηρυχτεί δημόσια από τη Warner Brothers

2007 – Παχάκια τέλος για τον Nicola Sarkozy από το γαλλικό περιοδικό Paris Match

2008 - Η συγκεκριμένη φωτογραφία που κόσμησε τα εξώφυλλα πολλών γνωστών εφημερίδων παρουσιάζει την επιτυχημένη εκτόξευση τεσσάρων ιρανικών πυραύλων, όμως στην πραγματικότητα παρουσιάστηκε μηχανική βλάβη και ο τρίτος από αριστερά δεν εκτοξεύθηκε ποτέ

2008 - Όταν ο Ομπάμα κάπνιζε

2009 - Τίτλοι τέλους με χιούμορ από Ελλάδα

Πηγή